حق نشر احترام به حقوق دیگران

چه هنگام موضوع حق نشر (کپی رایت) به میان می‌آید و کجا قانونی است؟
در کانادا، خلق هر اثر جدید، موضوع حق نشر، را برای خالق آن اثر به وجود می‌آورد. در کانادا نیازی نیست که برای بهره‌مندی از قانون حق نشر، آن را به ثبت برسانید. هرگاه یک اثر، شکل مشخصی به‌خود بگیرد (مثل نوشتن یک داستان)، شما خود به خود از حمایت قانون حق نشر برای آن اثر، بهره‌مند خواهید شد. اگر می‌خواهید برای آثار خود حق نشر به ثبت برسانید، می‌توانید با مبلغ کمی این کار را در دفتر حق نشر (Copyright Office) انجام دهید که بخشی از سازمان مالکیت آثار فکری کانادا (CIPO) است. به ثبت رساندن حق نشر به شما این امکان را می‌دهد تا علیه فردی که به حقوق آثار شما تجاوز کرده است، از طریق قانونی اقامه دعوی نمایید.

حمایت بین‌المللی
زمانی که یک اثر خلق می‌شود، مادامی که خالق آن اثر شهروند و یا ساکن کشوری باشد که عضو معاهده حمایت از قانون حق نشر بین‌المللی است، به‌طور خودکار تحت حمایت قانون حق نشر قرار خواهد گرفت. این معاهده شامل بیشتر کشورهای جهان می‌شود، اما اگر در مورد کشوری خاص نامطمئن هستید، باید با دفتر حق نشر و یا وکیلی که به امور حق نشر می‌پردازد، تماس بگیرید.
کنوانسیون‌های بین‌المللی، نویسندگان بیش از ۱۰۰ کشور جهان که عضو پیمان کنوانسیون هستند را، تحت حمایت قانون حق نشر قرار می‌دهند. صاحبان حق نشر کانادا می‌توانند بر اساس قوانین یک کشور خاص، از حمایت قوانین حق نشر، بهره‌مند شوند. ممکن است برخی از این کشورها برای استفاده از حق نشر، نیاز به ثبت‌نام داشته باشند. اگر در مورد قانون و نحوه حمایت از حق نشر‌تان در کشورهای دیگر سوالی دارید، باید در این رابطه با یک وکیل تماس بگیرید.
حمایت از حق نشر جهت ضبط صدا، در ردۀ کنوانسیون‌های ذکر شده، قرار نمی‌گیرد. اگر می‌خواهید مطمئن باشید ضبط صدای‌تان در کشوری دیگر از حمایت حق نشر برخوردار است، باید با یک وکیل مشورت کنید.

مدت اعتبار حق نشر چقدر است؟
در اکثر موارد، مدت اعتبار حق نشر برای یک اثر، تمام طول عمر خالق آن اثر در نظر گرفته می‌شود تا ۵۰ سال پس از فوت او. به‌ طور ‌معمول قانون حمایت از حق نشر همیشه در ۳۱ دسامبر آخرین سال آن، منقضی می‌شود. هیچ هزینه‌ای برای نگهداری از حق نشر وجود ندارد و نمی‌توان آن را تمدید کرد.

موضوع حق نشر چه می‌تواند باشد؟
در کانادا، به صورت خودکار حق نشر به آثار اصل تعلق می‌گیرد، از جمله:
آثار مکتوب، موسیقی، شعر، رقص، مجسمه‌سازی، حکاکی، عکس‌، طراحی، نقشه‌، نمودار، ضبط صدا، هنر، فیلم، برنامه‌های کامپیوتری، آثار معماری، کتاب‌ها، آثار تلفیقی، دانش‌نامه‌ها، واژه‌نامه‌ها، نقاشی‌ها و تصاویر، بازی‌ها، تلویزیون و برنامه‌های رادیویی.
آثار خلق شده باید جدید و بدیع باشند تا تحت پوشش قانون حق‌نشر قرار گیرند و نباید از منبع دیگری کپی شده باشند.

حق نشر چه موضوعاتی را شامل نمی‌شود؟
حق نشر به افکار محض، حقایق و یا اطلاعات خام، تعلق نمی‌گیرد. طبق قانون، حق نشر تنها از آثاری که به وسیله آن، فکر یا اطلاعاتی ابراز می‌شوند (یعنی در قالب قرار می‌گیرند) حمایت می‌کند و نه از آن فکر یا اطلاعات به صورت تنها. به عنوان مثال، اطلاعات یک داستان خبریِ دارای حق نشر، همچنان می‌تواند دوباره توسط اشخاص دیگر و در قالب یک فیلم‌نامه یا کتابی به شکلی متفاوت، مورد استفاده قرار بگیرد و تا زمانی که عیناً از کلمات و شیوه اثر اصلی استفاده نشود، هیچ ممنوعیتی ندارد.

تأثیر حق نشر
حق انحصاری تولید، تکثیر، نمایش یا انتشار یک اثر یا بخشی از آن، از طریق قانون حق نشر به صاحب آن اثر تعلق می‌گیرد. قانون حق نشر، کپی کردن بخش‌هایی از اثر اصلی را بدون اجازۀ صاحب آن اثر، غیر قانونی می‌داند. اگر قانون حق نشر را در مورد شخصی نقض نمایید، از شما به جرم خسارات وارده به دادگاه مدنی شکایت می‌شود و بر اساس قانون حق نشر ممکن است به جریمه‌ای سنگین و یا حتی زندان محکوم شوید. در بیش‌تر موارد، صاحب حق نشر از دادگاه مدنی درخواست حکم توقیف می‌کند تا جلوی انتشار نسخه‌ها گرفته شود و در ضمن به دلیل خسارات وارده (از قبیل سود از دست رفته)، از شما شکایت خواهد شد.

به چه کسی حق نشر تعلق می‌گیرد؟
در بیش‌تر مواقع شخصی که اثری را خلق کرده است، صاحب حق نشر آن اثر است. با این حال اگر کارمندی کاری را برای کارفرمایش خلق کند، مادامی که توافق کرده باشند، کارفرما صاحب حق نشر آن است. این به معنای آن است که نیروی کار قراردادی که مستقل فعالیت می‌کند، صاحب حق نشر اثری است که آن را برای شخص دیگری انجام می‌دهد؛ مگر توافق‌نامه‌ای خلاف آن وجود داشته باشد.
وقتی صاحب حق نشر از دنیا می‌رود، باید به حق نشر او مانند دیگر اموالش رسیدگی شود چون بخشی از اموالش محسوب خواهد شد و به وراث او به ارث خواهد رسید. وراث، حقوق انحصاری آن اثر را به دست می‌آورند و مفهومش این است که تکثیر، انتشار یا عملکرد آن اثر را تحت کنترل خواهند داشت.
اگر حق نشر خود را به فرد دیگری اختصاص دهید، قوانین مالکیت ویژه‌ای اِعمال خواهد شد.

استفاده از علامت حق نشر: ©
طبق قانون حق نشر، لازم نیست تا شما با استفاده از هیچ علامتی نشان دهید که اثرتان دارای حق نشر است. با این حال، اگر می‌خواهید اثرتان را در میان مردم منتشر کنید، باید از نماد حق نشر استفاده کنید تا دیگران متوجه شوند که این اثر، تحت حمایت قانون حق نشر می‌باشد.

علامت حق نشر
علامت حق نشر شامل حرف “c” در یک دایره است که به دنبال آن، نام صاحب حق نشر و سال نخست انتشار آن آورده می‌شود.
به عنوان مثال، علامت حق نشری که به دنبالش آمده است: Jane Doe, comma ,1999 نشان می‌دهد که Jane Doe نویسندۀ اثری است که نخستین بار در سال ۱۹۹۹ چاپ شده است. حتی اگر حق نشر‌تان را به ثبت نرسانده باشید، می‌توانید از علامت حق نشر استفاده کنید.

علامت حق نشر در کشورهای دیگر
کشورهای دیگر دارای نیازهای متفاوتی هستند. اگر می‌خواهید در کشورهایی از حمایت قانون حق نشر بهره‌مند شوید که نیاز به ثبت حق نشر دارند، به شما توصیه می‌شود از علامت حق نشر استفاده کنید. ایالات متحده یکی از آن کشورهایی است که به ثبت حق نشر و استفاده از علامت آن نیاز دارد، در حالی که استفاده از آن در کانادا لازم نیست. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ثبت و استفاده از علامت حق نشر در دیگر کشورها، با یک وکیل تماس بگیرید.

به چه دلیل باید حق نشر به ثبت برسد؟
هر چند از نظر قانونی نیازی نیست حق نشر‌، در دفتر حق نشر ادارۀ CIPO به ثبت برسد، اما دست کم دو دلیل وجود دارد که نشان می‌دهد چرا انجام این کار فکر خوبی است.