دزدی از فروشگاه‌ها یا shoplifting

سرقت زیر 5000 دلار Theft under $5,000
به موجب اصل 334 (ب) قانون کیفری کانادا، سرقت زیر 5000 دلار جرم کیفری به شمار می‌رود و این جرم معمولا در مورد سرقت‌های کوچک مانند دزدی ازفروشگاه‌ها و مغازه‌های خرده فروشی به کار می‌رود. در کانادا همه ساله حدود 5000 نفر به ارتکاب این جرم متهم می‌شوند و اقلام دزدی معمولا شامل موارد زیر است:
• لباس
• عطر و ادکلن
• جواهر
• مشروبات الکلی
• غذا
اگرچه سرقت زیر 5000 دلار باشد اتهام کوچکی به شمار می‌رود. به هر حال این عمل، جرم کیفری است که محکومیت در این پرونده‌ها به سابقه کیفری می‌انجامد.

دزدی از فروشگاه به چه عملی اطلاق می‌شود؟
دزدی از فروشگاه یعنی برداشتن جنسی از فروشگاه که به شما تعلق ندارد و بدون این که بهای آن را پرداخت کنید. انجام این فعل یا حتی اقدام در جهت انجام آن دزدی محسوب می‌شود.
هنگام ارتکاب این عمل، مامور امنیتی فروشگاه می‌تواند جلوی شخص را بگیرد و به پلیس تماس بگیرد. پلیس ممکن است شخص را دستگیر کند، به اداره پلیس ببرد و او را متهم به جرم نماید. سپس، پلیس وقتی را برای اثر انگشت و گرفتن عکس شخص و هم چنین وقتی را برای دادگاه تعیین می‌کند. اتهام وارده، به ارزش جنس دزدیده شده بستگی دارد. اگر ارزش جنس 5 هزار دلار یا کم‌تر از آن باشد، اتهام “سرقت زیر 5 هزار دلار” و اگر بیش از 5 هزار دلار باشد، اتهام “سرقت بیش از 5 هزار دلار” به شخص وارد است.

چه افرادی مرتکب دزدی از فروشگاه می‌شوند؟
مرتکبین این جرم از تمام گروه‌های سنی هستند و زمینه‌های خانوادگی، تحصیلی و مالی گوناگونی دارند. تقریبا نیمی از متهمان، فاقد سابقه کیفری و در برخی از موارد، این افراد بدون سابقه دارای تحصیلات عالیه، خانواده خوب و حسن شهرت هستند.

بهانه‌های زیر کارساز نیست!
در بسیاری از موارد از مرتکبین این فعل شنیده می‌شود که می گویند بهای برخی از اجناس را پرداخته‌اند و دلیلی وجود ندارد که مبلغ چیز دیگری را نپردازند و عدم پرداخت بهای یک مورد خاص این است که متوجه آن نشده‌اند. اما واقعیت این است که چنین دلایلی خریدار ندارد چون که در بسیاری از مواقع جنسی را که شخص نمی‌خواهد پولش را پرداخت کند، لابلای اجناس دیگر مخفی می‌کند.
در برخی از موارد دیگر، بهانه این است که شخص توانایی پرداخت پول جنس دزدیده شده را داشته است و دلیلی برای سرقت عمدی وجود ندارد. اما این حقیقت که توانایی پرداخت پول جنس، دفاعیه خوبی به شمار نمی‌رود. مرتکبین سرقت از فروشگاه‌ها افرادی با زمینه‌ها، درآمد، سطح سواد و وضعیت مالی گوناگون هستند و حتی برخی از افراد انگیزه مالی در انجام این کار ندارند، بلکه هیجان انجام کار خلاف باعث این کار می‌شود.
بهانه برخی از افراد هم این است که قبلا از فروشگاه اجناس زیادی خریداری کرده و پول آن را پرداخت کرده‌اند. این دفاعیه محکمه پسندی نیست و حتی ممکن است به دفاعیه شخص لطمه بزند. این که متهم بگوید قبلا از آن فروشگاه خاص خرید زیادی کرده است، ممکن است حتی دادگاه و پلیس را به شک بیندازد که متهم آن مغازه خاص را با هدف انتخاب کرده است و مرتبا از آن محل سرقت می‌کند.

جرم مرکب
در قانون کیفری کانادا، سرقت زیر 5000 دلار جرم مرکب Hybrid offence محسوب می‌شود به این معنی که دادستان مختار است که جرم را به صورت اختصاری Summary يا با صدور کيفرخواست Indictment مورد پيگرد قرار دهد. البته سرقت بالای 5000 دلار تنها با صدور کیفر خواست مورد پیگرد قرار می‌گیرد و جرم مرکب محسوب نمی‌شود.

مجازات جرم
در صورتی که این جرم به صورت اختصاری مورد پیگرد قرار گیرد، حداکثر مجازات آن 6 ماه حبس و 5000 دلار جریمه و یا ترکیبی از هر دو (هم حبس و هم جریمه) است. اگر با صدور کیفر خواست همراه باشد، حداکثر مجازات آن دو سال زندان است.

ارتکاب جرم برای بار اول
افرادی که فاقد سو پیشینه کیفری هستند و برای بار اول مرتکب چنین جرمی می‌شوند، بدون برگزاری محاکمه نیز ممکن است از محکومیت کیفری فرار کنند. در بسیاری از شهرهای آنتاریو مانند استان‌های دیگر، افرادی که برای بار اول مرتکب دزدی از فروشگاه می‌شوند، ممکن است بتوانند درخواست “برنامه جایگزین” Diversion program کنند.

برنامه جایگزین چیست؟
این برنامه جهت افرادی است که برای بار اول مرتکب جرم‌های سبک می‌شوند و همان طوری که از اسم آن پیدا است، مسیر مجازات از سیستم قضایی و کیفری به سمت روش‌های جایگزین هدایت می‌شود. برنامه جایگزین روش‌های سنتی قضایی، به مرتکبین بار اول این امکان و فرصت را می‌دهد تا محکومیت کیفری را تحمل ننمایند، بلکه موافقت کنند تا به جای آن شرایط معینی برای رفتار و فعالیت‌های آتی آن‌ها تعیین شود.
اشخاصی که برای این برنامه مناسب تشخیص داده می‌شوند، با امضای فرمی نزد نماینده دادستان، مسؤلیت اعمال منجر به اتهام را بر عده می‌گیرند، اگر چه لازم نیست که به طور رسمی به ارتکاب جرم اعتراف کنند.
دادگاه، شرایط ویژه جرم و متهم را تحت ارزیابی مقدماتی قرار می‌دهد و سپس نظر خود را در باره واجد شرایط بودن متهم برای برنامه اعلام می‌کند.

آیا برنامه جایگزین شرایط ویژه از پیش تعیین شده‌ای دارد؟
خیر. در تورنتو آن دسته از افرادی که برای این برنامه واجد شرایط تشخیص داده می‌شوند، با سرپرست این برنامه جلسه‌ای را برگزار می‌کنند که وی شرایط جایگزینی را برای متهم تعیین می‌کند که متهم ملزم به انجام یک یا ترکیبی از آن‌ها است. برخی از این شرایط عبارتند از:
• وقف به امور خیریه
• انجام خدمات اجتماعی
• گذراندن دوره درسی دزدی از فروشگاه
• عذرخواهی کتبی
• عذرخواهی شفاهی
• اعاده مال به صاحب آن و جبران خسارت
• هر گونه وظایف دیگری که نماینده دادستان یا سرپرست برنامه جایگزین ضروری تشخیص دهند
با تکمیل وظایف بالا، نماینده دادستان می‌تواند اتهامات شخص را متوقف کند و از آن‌ها چشم پوشی کند. در صورت توقف اتهامات، می‌توان از پلیس درخواست امحای تصاویر و اثر انگشت را کرد. باید توجه داشت که پذیرفتن برنامه جایگزین اجباری نیست و متهم حق دارد از دادگاه تقاضای برگزاری محاکمه را داشته باشد که این بیش‌تر موقعی اتفاق می‌افتد که متهم واقعا بی‌تقصیر است و نمی‌خواهد تقصیر را گردن بگیرد.
در برخی از موارد و برای عده خاصی از متهمان و به ویژه آن‌هایی که دچار آشفتگی‌های روحی هستند، برنامه جایگزین سلامت جسمانی در نظر گرفته می‌شود. در این گونه موارد، به عنوان برنامه جایگزین به این افراد درمان روحی و مشاوره روانی توصیه می‌شود.

گردآوری و ترجمه: شهرام کریم زاده