به منظور بررسی هرچه بهتر موضوع جمعیت در سراسرجهان، سازمان ملل متحد برنامه‌ای را تحت عنوان روز جهانی جمعیت در سال ۱۹۸۹ ایجاد کرد. روز یازدهم جولای در تقویم بیش از ۹۰ کشور دنیا به عنوان روز جهانی جمعیت تعیین شده و علت اصلی تعیین این روز آن است که جمعیت جهان در روز یازدهم جولای ۱۹۸۷ به ۵ میلیارد نفر رسید.
دیدگاه‌های متفاوت نسبت به موضوع جمعیت
در سال ۲۰۱۱ جمعیت جهان به ۷ میلیارد نفر رسید. دلیل این افزایش ناگهانی جمعیت در دهه گذشته افزایش تعداد افرادی است که در سن مناسب برای بارداری وجود دارند. به علاوه امروزه مردم امکان مهاجرت برای ایجاد زندگی بهتر در نقطه‌ای دیگر از جهان را دارند؛ ضمن اینکه روش‌ها و ابزارهای جدیدِ باروری، نرخ باروری در میان افراد را بالا برده است. بر اساس آمار و اطلاعات جمع‌آوری شده توسط موسسه «دنیای ما»، هر ساله حدوداً ۱۴۱ میلیون بچه به دنیا می‌آید، در حالیکه تنها ۵۷ میلیون نفر می‌میرند. در حال حاضر 25.6 درصد از جمعیت جهان زیر ۱۵ سال، 63.4 درصد بین ۱۵ تا ۶۴ سال و 7.5 درصد از جمعیت جهان را افراد بالای ۶۵ سال تشکیل می‌دهند.
سازمان ملل متحد، هر دو سال یکبار پیش بینی خود را نسبت به تعداد جمعیت جهان ارائه می‌کند. براین اساس نرخ رشد جمعیت جهان بسیار بیشتر از پیش‌بینی این سازمان در سال‌های قبل بوده است. علت اصلی این افزایش هزینه جمعیت در جهان نیز به دلیل پیشرفت‌های پزشکی و بالا رفتن استانداردهای زندگی است. طرح‌های تحقیقاتی انجام شده نشان می‌دهد که افزایش جمعیت جهان در دهه‌های آینده نیز ادامه خواهد داشت؛ حتی اگر میانگین تعداد فرزندان به دنیا آمده در دنیا کاهش نشان دهد. این به آن دلیل است که نرخ امید به زندگی بالا رفته و تعداد زنانی که در حدود سنی مناسب برای بارداری میباشند نیز افزایش یافته است.
نرخ افزایش جمعیت در همه جای جهان به صورت یکسان نمی‌باشد. جمعیت کشورهای کمتر توسعه یافته در دهه‌های آینده دو یا حتی سه برابر خواهد شد؛ در حالی که کشورهای ثروتمند با نرخ رشد جمعیت بسیار پایین و یا صفر مواجه خواهند شد. افزایش نرخ جمعیت و همچنین افزایش نرخ امید به زندگی در سراسر جهان رو به افزایش است. علت این امر تغذیه بهتر، مراقبت‌های بهداشتی مناسب‌تر، آموزش بیشتر و همچنین اقتصادِ رفاهی بیشتر است.
اگرچه بالا رفتن سن جمعیت جهان موضوعی مناقشه برانگیز برای اقتصاد کشورها می‌باشد، اما با وضع برخی قوانین می توان این موضوع را تحت کنترل داشت. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد جمعیت تعداد مردان در دنیا کمی بیشتر از تعداد زنان در سراسر دنیا می‌باشد، به طوری که در ازای هر 101.8 نفر مرد، 100 زن وجود دارد. البته در امارات متحده عربی تعداد مردان افزایش قابل ملاحظه ای نسبت به زنان دارد که علت اصلی آن، وجود کارگران خارجی است که خانواده‌های خود را در کشور خود باقی گذاشته و برای کار به آن کشور رفته‌اند. این عدم تعادل بین تعداد زنان و مردان در سراسر دنیا می‌تواند منجر به مشکلات متعددی گردد و برای مثال مردم در کشورهایی مانند هند و چین فرزند پسر را بر فرزند دختر ترجیح می‌دهند و معمولا به روش‌های گوناگون از جمله سقط جنین یا انتخاب ژنتیک، نوع فرزند خود را تعیین می‌کنند. از لحاظ علمی و بر اساس گزارش «اطلس دنیا»، زنان اصولاً با نسبت بسیار کوچکی، فرزند پسر بیشتری نسبت به فرزند دختر به دنیا می‌آورند.
تعداد مردان در کشورهای آسیای غرب و شمال آفریقا بیشتر از تعداد زنان است. از سوی دیگر تعداد زنان در کشورهای شرق اروپا مانند روسیه بسیار بیشتر از مردان است علت این امر بالا بودن نرخ امید به زندگی در بین زنان نسبت به مردان می‌باشد. جالب آن‌که بسیاری از مردان در روسیه، در سنین جوانی به علت جراحت‌های حوادث ناشی از مصرف بالای الکل، جان خود را از دست می‌دهند.
کنترل نرخ جمعیت در کشورهای مختلف دنیا
چین
در سال ۱۹۷۹ قانون تک فرزندی در چین تصویب و به اجرا رسید و چین سیاست تک فرزندی را رسمی کرد. به این معنا که زوج‌ها فقط اجازه داشتند دو فرزند داشته باشد و کسانی که از این قانون سرپیچی می‌کردند مجازات و محکوم به سقط جنین می‌شدند. در سال ۲۰۱۳ دولت اجازه داد تا زوج‌های ازدواج کرده، چنانچه یکی از والدین، خود تک فرزند بوده باشد، دو فرزند داشته باشند و در سال ۲۰۱۵ دولت اجازه داد که زوج‌های ازدواج کرده، بدون هرگونه محدودیت، تا دو فرزند داشته باشند. در زمانی که جمهوری خلق چین در سال ۱۹۴۹ به قدرت رسید، دولت مردم را تشویق به بارداری کرد. در نتیجه جمعیت چین در چند سال پس از این دستور، دو برابر شد. از سوی دیگر منابع تامین مواد غذایی در چین محدود بود و از سال ۱۹۵۱ تا ۱۹۶۱ قحطی بزرگ در چین حدود ۳۰ میلیون نفر را به کشتن داد.
کره جنوبی
به منظور تشویق مردم به بارداری در سال ۲۰۱۰ کره جنوبی دستور داد تا ادارات در ساعت هفت و نیم بعد ازظهر در سومین چهارشنبه هر ماه تعطیل شده تا کارمندان بتوانند زودتر به منزل رسیده و برای بارداری اقدام کنند. اگرچه ارتباط مستقیمی بین این دو وجود ندارد، اما این دستور تلاشی بود که از طرف دولت برای کمک به خانواده‌ها صادر شد.
سنگاپور
کشور سنگاپور بیش از ۱.۳ میلیارد دلار برای سیاست‌های تشویقی به منظور افزایش جمعیت هزینه کرد. دولت معافیت‌های مالیاتی و مرخصی‌های زایمان را افزایش داد.
روسیه
پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی، جمعیت روسیه به طرز عجیبی کاهش یافت. به همین دلیل و به منظور تشویق زنان به داشتن فرزند، در سال ۲۰۰۷ دولت روز دوازدهم سپتامبر را به عنوان روز ملی باروری تعطیل عمومی اعلام کرد تا زوج‌ها فرصتی برای در کنار هم بودن و بارداری داشته باشند. به زنانی که نه ماه بعد از این تاریخ و در روز ملی روسیه که ۱۲ جون می‌باشد، فرزندی به دنیا بیاورند، هدایای از قبیل یخچال، پول نقد و خودرو داده می‌شد.
هندوستان
به منظور کاهش نرخ جمعیت هندوستان، دولت به زوج‌ها برای توقف بارداری کمک مالی می‌کند. این کمک‌های مالی، به صورت پول نقد و به میزان ۱۰۶ دلار است که به زوج‌های تازه ازدواج کرده داده می‌شود تا دو سال برای نخستین فرزندشان صبر کنند. همچنین در برخی ایالت‌های هند، چنانچه زوج ها بیش از دو فرزند داشته باشند اجازه تاسیس دفاتر خدمات عمومی را نخواهند داشت.
رومانی
در سال ۱۹۶۶ رومانی با بحران نرخ رشد جمعیت صفر درصد مواجه شد. به منظور افزایش زاد و ولد، مقامات دولتی سقط جنین را ممنوع و کلیه روش‌های کنترل بارداری را به عنوان جرم قابل تعقیب دانستند. همچنین هر کس که بیش از ۲۵ سال سن داشت و فرزندی نداشت، می‌بایست مالیاتی معادل ۱۰ تا ۲۰ درصد از درآمد خود را به دولت بپردازد. برای خانواده‌هایی که فرزند داشتند نیز دولت جوایزی در نظر گرفت.
ایران
پس از انقلاب ۱۹۷۹، افزایش ناگهانی نرخ رشد جمعیت باعث کاهش منابع گردید. به منظور کاهش نرخ جمعیت دولت سیاست‌هایی را از جمله آموزش عمومی در خصوص روش‌های جلوگیری از بارداری، توزیع کاندوم‌های رایگان و همچنین انجام عمل‌های وازکتومی به صورت رایگان در پیش گرفت. اما در سال ۲۰۱۲ دولت جهت خود را کاملاً عوض کرد و سیاست‌های افزایش جمعیت را در پیش گرفت تا جمعیت این کشور را در چند سال آینده به دو برابر برساند.
پاکستان
پاکستان در بین کشورهای جنوب آسیا دارای بیشترین نرخ رشد جمعیت می‌باشد. زنان پاکستانی به طور میانگین چهار فرزند دارند. به منظور کاهش نرخ زاد و ولد، دولت خانواده‌ها را تشویق به ایجاد فاصله سه ساله بین دو باروری نمود.
ایالات متحده امریکا
ایالات متحده در کمال تعجب نرخ باروری پایینی دارد. یکی از دلایل این امر، استفاده گسترده زنان از روش‌های کنترل بارداری می‌باشد. ایالات متحده به صورت سنتی از روش‌های کنترل جمعیت متعددی استفاده می‌کند. برای مثال پیش از جنگ جهانی دوم دولت جنبش حفظ ژن مرغوب را مطرح کرد. بر اساس این نظریه، نسل بشر می‌تواند با انتخاب ژن‌های خوب توسعه بهتری پیدا کند. تلاش‌های دولت شامل پذیرش مهاجر از برخی کشورهای مشخص در دنیا و همچنین نابارور کردن زنان دارای بیماری و ناتوانی بود و هزاران نفر از زنان به اجبار عقیم شدند. این تلاش‌ها تا دهه ۱۹۷۰ ادامه داشت.
Join the Conversation