مالکیت فکری یا همان Intellectual Property، محصول نهایی خلاقیت فکری انسان است. موسیقی، نوشته، نقاشی، نرم‌افزارهای کامپیوتری، اختراعات، فرآیندهای صنعتی، و سایر دست‌آوردهای خلاقانه و مبتکرانه، می‌توانند مالکیت فکری، باشند.
برخی نویسندگان نام «مالکیت‌های فکری» را ترجیح می‌دهند، از آن جهت که منشأ آن، فکر و اندیشه انسان است. اما برخی دیگر واژه «مالکیت معنوی» را مناسب‌تر می‌دانند، از این جهت که برخی از این حقوق، مانند سرقفلی بر اثر فکر و اندیشه تولید نمی‌شوند، بلکه فقط به دلیل این که وجود مادی ندارد، در قلمرو این حقوق جای می‌گیرند. قانون مالکیت فکری می‌گوید که سازندگان مبتکر در جامعه باید از حقوق ویژه‌ای برخوردار باشند. مالکیت فکری دارای شرایط زیر می‌باشد:
• غیر قابل لمس است
• توسعه آن اغلب گران است
• به آسانی قابل رونویسی بوده و در تعداد نامحدودی می‌تواند توزیع شود
رشد روزافزون استفاده از تکنولوژی و اینترنت، احتمال سوء‌استفاده و یا نقض حقوق مالکیت فکری را افزایش داده است. در عین حال، با محافظت موثر و اجرای این حقوق، افراد شاغل و صاحب فکر وخلاق، انگیزه لازم برای دنبال کردن اهداف علمی، هنری، وتجاری خود را خواهند داشت.
همانند هر مالکیت خصوصی دیگر، مالکان فکری نیز، حقوق قانونی قابل اجرایی دارند که دیگران را از استفاده یا سود بردن از آن آثار، بدون اجازه و اطلاع صاحب آن اثر، منع کرده و به مالک آن اجازه فروش، کسب مجوز، یا انتقال حقوق آثارش را می‌دهد.
حفاظت از مالکیت فکری، چه انواعی دارد؟
رایج‌ترین انواع آن، ثبت اختراع، علامت تجاری، حق چاپ و طرح های صنعتی می‌باشد.
• ثبت اختراعات که فرآیندها، ماشین‌ها، تولیدات، ترکیب مواد، یا هرگونه تکمیل یا ترمیم جدید و مفید اختراعات قبلی را، پوشش می دهد.
• علامت‌های تجاری از واژه‌ها، نمادها و طرح هایی (و یا تر کیبی از آنها) محافظت می‌کند که باعث متمایز ساختن یک کالا از کالایی دیگر در بازار می‌شود.
• قانون حق نشر از آثار هنری، نمایشی، موسیقی یا ادبی حمایت می‌کند (همچنین برنامه های کامپیوتری).
• طرح‌های صنعتی، نمادهای بصری از اشکال، پیکر طرح‌ها، الگو یا تزئیناتی هستند که در یک کالای تولیدی به کار می‌روند.
برای محافظت کامل از اختراع، تولید، خدمات یا حرفه‌تان، ممکن است به استفاده از چند نوع مالکیت فکری نیاز داشته باشید. به‌طور مثال ثبت یک دستگاه جدید، باید با استفاده از ترکیب ثبت اختراع برای محافظت از عملکردش، ثبت طرح صنعتی برای پوشش ساختارش و علامت تجاری برای ثبت نام و برند منحصر به فرد، در بازار، انجام شود. اگر خود اختراع واجد شرایط استفاده از حق نشر نباشد، شاید کتابچه راهنمای دستگاه شامل آن شود. هریک از این قوانین ممکن است برای مدت زمان معینی، کاربرد داشته و در کشورهای مختلف نیز متفاوت باشد.
وکیل و یا سایر کارشناسان ثبت مالکیت فکری، می‌توانند اطلاعات بیشتری در این زمینه فراهم نموده و مشخص کنند که کدام گروه مالکیت فکری، بهتر نیاز شما را برآورده خواهد ساخت.
چه قوانینی بر حقوق مالکیت فکری، اثرگذار خواهند بود؟
در کانادا، حقوق مالکیت فکری، تحت شرایط زیر، اعمال می‌شود:
• قانون حق نشر
• قانون طرح صنعتی
• قانون نقشه‌برداری متمرکز از محیط
• قانون ثبت اختراع
• قانون حمایت از پرورش‌دهندگان گیاه
• قانون حمایت از علامت تجاری
اجرا یا استفاده از این قوانین نیز ممکن است تحت تاثیر قوانین دیگری مانند قانون رقابت، قانون عرفی و قانون مدنی باشد، مانند قانون مشاغل پنهانی و یا علایم تجاری ثبت نشده.
ثبت اختراع
چه اختراعاتی می‌توانند ثبت شوند؟
اختراعی می‌تواند ثبت شود که:
• تولید باشد،
• ترکیب باشد (مانند یک ترکیب شیمیایی جدید)،
• دستگاه باشد،
• فرآیند باشد،
• تکمیل یکی از موارد مذکور باشد.
شما می‌توانید اختراعی را ثبت کنید که:
• جدید باشد،
• مفید باشد،
• خلاقانه و مبتکرانه باشد.
بیشتر موارد ثبت اختراع، تغییراتی است که روی اختراعات موجود، انجام می‌شود.
به‌طور کلی، در کانادا، نمی‌توانید تنها یک ایده محض، مانند طرح‌های معماری، برنامه‌های کامپیوتری یا روش‌های درمانی و پزشکی، را به ثبت برسانید. در عین حال، ممکن است روش‌های دیگری برای حفاظت از این نوع مالکیت‌های فکری مالکیت‌های فکری، وجود داشته باشد.
حق ثبت اختراع چیست؟
یکی از اوراق و اسناد رسمی دولت کانادا است که به مخترع، حق انحصاری ساخت، استفاده و فروش آن اختراع را، اعطا می‌کند. ثبت اختراع، از حقوق مخترع محافظت کرده و ساخت، استفاده یا فروش همان اختراع را برای سایرین، غیر قانونی اعلام می‌نماید.
شما می توانید با فروش یا انتقال مجوز ثبت اختراعتان، درآمد کسب کرده، و یا به عنوان یک دارایی در سرمایه‌گذاری‌های کاریتان، استفاده نمایید.
اداره ثبت اختراع، درخواست شما را به صورت مسکوت و پنهانی، نگه نمی‌دارد. در کانادا، 18 ماه بعد از اینکه پرونده ثبت اختراعتان را تکمیل کردید، دفتر ثبت اختراع، واقع در اداره مالکیت فکری کانادا (CIPO)، آن را برای عموم، منتشر می‌کند. بدین ترتیب، این فرصت به افراد دیگر داده می‌شود تا از اختراع شما مطلع شوند. به طور کلی، مبنای ثبت اختراع، از کشوری به کشور دیگر، متفاوت است، اما، در بعضی مواقع، با یک درخواست می‌توان اختراع را در چند کشور مختلف، به ثبت رساند.
اصول و ضوابط درخواست ثبت اختراع
شما با رعایت سه اصل می‌توانید درخواست ثبت اختراعتان را صادر کنید. نخست، اختراعتان باید جدید باشد. دوم، باید مفید باشد. سوم، باید مبتکرانه باشد. یعنی اینکه، اختراع نباید به صورتی باشد که درهمان وهله اول برای افراد حرفه‌ای در این امر، ساده و واضح به نظر برسد.
تکمیل فرم در خواست ثبت اختراع، روند بسیار پیچیده‌ای دارد، وبهتر است که برای این کار، حتما با یک نماینده ثبت اختراع معتبر، تماس بگیرید.
چرا باید اختراع را به ثبت رساند؟
برای این کار، دو دلیل مهم وجود دارد:
اول اینکه، ثبت اختراع، دیگران را از تولید، استفاده یا فروش اختراعتان، باز می‌دارد. دوم اینکه، می‌توانید با فروش یا انتقال مجوز ثبت اختراعتان، درآمد کسب کرده، و یا به عنوان یک دارایی در سرمایه‌گذاری‌های کاریتان، استفاده نمایید.
برای تولید، فروش، یا استفاده از اختراعتان به ثبت آن احتیاج ندارید. اما، اگر شما می‌خواهید اختراع خود را در اختیار عموم قرار داده و در عین حال، به عنوان مخترع، از حقوق آن نیز محافظت کنید، باید اختراعتان را به ثبت برسانید. شما نمی‌توانید تنها به صرف اینکه چیزی را اختراع کرده‌اید، مدعی حفظ حقوق آن توسط دیگران شوید و تنها با به ثبت رساندن آن است که می‌توانید از حقوق خود در این زمینه، دفاع کنید.
اگر شما اختراعتان را ثبت نکنید، از نظر قانون، دیگران می‌توانند از روی آن تولید کرده و آن را به فروش برسانند.
ادامه دارد …
dadgar main author
Join the Conversation