ورزش، جنسیت، قدرت

یکی از بحث برانگیزترین موضوعات دهه اخیر این بوده است که آیا زنان تَراجنسیتی می‌توانند در عرصه ورزش‌های بانوان رقابت کنند یا خیر. تَرازن بودن به این معناست که فردی از نظر بیولوژیکی مرد متولد شده و اندام‌های مردانه داشته باشد ولی از نظر ذهنی، احساس زن بودن کند. این حالت، “زن در جسم مرد” نیز نامیده می‌شود. بعضی از افرادی که دارای چنین شرایطی هستند، تصمیم می‌گیرند تا با تغییر جسم، جنسیت خود را با اندام فیزیکی‌شان هماهنگ کنند.

این فرآیند شامل مصرف هورمون‌ها و کاهش سطح تستوسترون است. تستوسترون بیشتر مربوط به قوای جنسی بوده و نقش مهمی در تولید اسپرم ایفا می‌کند. همچنین بر توده استخوانی و عضلانی، نحوه ذخیره چربی در بدن مردها و تولید گلبول قرمز نیز تاثیر دارد. از آنجایی که ورزشکارانی که بطور بیولوژیکی مرد متولد شده‌اند، میزان تستوسترون بالاتری دارند، خیلی‌ها بر این باورند که اگر ترازن‌ها اجازه رقابت در عرصه ورزش بانوان را داشته باشند، بدلیل اینکه مرد متولد شده‌اند و با داشتن سطوح بالاتر تستوسترون، از قوای فیزیکی بیشتری برخوردارند، مزیت ناعادلانه‌ای نسبت به دیگر ورزشکاران خواهند داشت. بیشتر روایات رایج درباره ورزشکاران تراجنسی، مربوط به زنان تراجنسی می‌شود زیرا تنها تعداد قلیلی از مردان تراجنسی به دستاوردهایی در عرصه ورزش مردان دست یافته‌اند.

طبق گفته David Epstein که کتابی درباره ژن‌های مربوط به ورزش نوشته، تا سن ده سالگی، دختران و پسران بدن مشابهی دارند و قوای فیزیکی و سرعت دویدن آنها تقریبا یکسان است ولی پس از بلوغ، بدن آنها شروع به تغییر می‌کند و مردها از نظر فیزیکی نسبت به زنان برتری می‌یابند. مدارک علمی همچنین نشان می‌دهد که بطور متوسط توده عضلانی در بالاتنه و پایین تنه مردها به ترتیب 80 درصد و 55 درصد بیشتر از زنان است. تفاوت‌های زیادی بین زن‌ها و مردها وجود دارد که می‌تواند توضیح دهد که چرا مردها و زن‌ها، لیگ‌های ورزشی جداگانه دارند. مردها در ورزش‌هایی که سرعت، توان و قدرت بالا سنجیده می‌شود، غلبه دارند.

بنابراین سوال این است که: اگر ورزشکار مردی تغییر کرده و بخواهد با ورزشکاران زن رقابت کند، چه پاسخی به او داده می‌شود؟
از سال 2003، کمیته بین المللی المپیک به ورزشکاران تراجنسیتی اجازه حضور در رقابت‌های ورزشی را داده ولی تا قبل از سال 2016، کمیته آنها را ملزم به جراحی تغییر جنسیت می‌کرد. ولی براساس قوانین اخیر کمیته، ورزشکاران برای رقابت با بانوان، نیازی به جراحی تغییر جنسیت ندارند. تنها چیزی که نیاز است، پایین نگه داشتن سطح تستوسترون به میزان متوسط آن در ورزشکاران زن به مدت حداقل 12 ماه می‌باشد. هدف این خط مشی این است که به ورزشکاران تراجنسیتی نیز فرصت شرکت در رقابت‌های ورزشی داده شود و در عین حال، رقابت‌ها برای دیگر بانوان نیز عادلانه باشد.

با این حال، حتی پس از تغییر و مصرف داروهای هورمونی، بطور متوسط، زنان تراجنسیتی نسبت به زنان “دیگر” بلندتر، بزرگ جثه‌تر و قویتر هستند. از آن گذشته، بعضی افراد بعد از تغییر هم، از حافظه عضلانی سال‌ها تعلیم و تمرین قوای بدنی، همچنان سود می‌برند. طبق گفته دانشمندان، مزایای تستوسترون برای مردها ورای سطوح بالای هورمونی است. این مزایا طی دوره بلوغ و بزرگسالی شکل گرفته و برگشت ناپذیر هستند حتی اگر سطح تستوسترون تغییر کند. به عنوان مثال، اگر Mike Tyson بخواهد امروز تغییر جنسیت دهد، رقابت با او برای بوکسرهای زن امن خواهد بود؟ اجازه رقابت به ورزشکاران تراجنسیتی، دغدغه ای را برای خیلی‌ها در رابطه با ایمنی دیگر ورزشکاران بوجود می‌آورد.

Hannah Mouncey که یک زن تراجنسیتی است و در تیم هندبال استرالیا بازی می‌کند، جثه بسیار بزرگتری از دیگر هم تیمی‌های خود دارد. او که تنها زن تراجنسیتی تیمش بود، از انتخاب شدن برای راه یافتن به مسابقات منع شد زیرا جثه او بزرگتر از رقیبانش بود. در پاسخ، Mouncey اینطور گفت: ” به پیامی که این کار شما برای زنان و دختران نسبت به جسم‌شان دارد، فکر کنید. اگر خیلی درشت اندام باشی، نمی‌توانی بازی کنی.” بر اساس گفته او، سنگین وزن و درشت اندام بودن، لزوما در تمام ورزش‌ها یک مزیت محسوب نمی‌شود. او همچنین به این نکته اشاره کرد که وقتی بعضی زنان در ورزش بسکتبال، از رقیبان خود قد بلندتر هستند، هیچ کس آنها را بدلیل مزیتی که دارند، از بازی منع نمی‌کند. منتقدین زیادی معتقد هستند که این مسئله بستگی به ورزش مربوطه دارد. در ورزش‌هایی مانند دوچرخه‌سواری، افراد سبک‌تر که سربالایی‌ها را راحت‌تر می‌روند، به افراد دارای اسکلت بزرگتر، برتری دارند. در ورزش‌های دیگری مانند بوکس، گروه‌های وزنی جداگانه‌ای وجود دارد که این امکان را فراهم می‌کند تا هر ورزشکار با رقیب هم جثه خود رقابت کند تا تفاوت در جثه، مشکلی ایجاد نکند ولی تفاوت در قوای بدنی قطعا می‌تواند تاثیرگذار باشد.

سازمان وزنه برداری ایالات متحده بدلیل اجرایی کردن سیاست منع حضور زنان تراجنسیتی در رقابت ها، اخیرا با انتقاداتی مواجه شده است. این سازمان معتقد است که بدون درنظر گرفتن میزان تستوسترون، ترازن‌ها ازنظر چگالی استخوان و توده عضلانی از مزایای چشمگیری برخوردارهستند و همین می‌تواند مضراتی برای ورزشکارانی که از نظر بیولوژیکی زن هستند، ایجاد کند.
یکی از بحث برانگیزترین مباحث اخیر در رابطه با این موضوع وقتی رخ داد که Martina Navratilova، یکی از بزرگترین تنیس بازان زن، که آشکارا نیز یک همجنس‌باز است، عدم موافقت خود را نسبت به حضور ترازن‌ها در عرصه رقابت‌های ورزشی بانوان اعلام داشت. او بر این باورست که حتی پس از درمان‌های هورمونی، ترازن ها نسبت به رقیبان خود از برتری ناعادلانه‌ای برخوردارند. او ادعا می‌کند که “یک مرد می‌تواند تصمیم بگیرد زن باشد، مطابق با آنچه سازمان‌های ورزشی از او می‌خواهند، هورمون مصرف کند، هر جایزه‌ای که سر راهش هست ببرد و شاید اندک ثروتی بدست آورد و بعد تصمیمش را عوض کند و طبق میل خود دوباره مرد شود.”

یک فعال حقوق افراد تراجنسیتی، در پاسخ به او چنین گفت: “ورزشکاران ترازن بدنبال این نیستند که ورزش بانوان را از آنها بگیرند بلکه آنها هم زن هستند و مانند دیگر ورزشکاران، می‌خواهند در عرصه ورزشهایی که دوست دارند، رقابت کنند. Helen Carrol، مدیر ورزشی باسابقه یک کالج، همچنین عنوان کرد که ترازن ها باید بسیار سخت تمرین کنند تا درمان‌های هورمونی را خنثی کرده و وقتی در ورزش خود درخشیدند، با انتقاد و بدبینی دیگران مواجه شوند. براساس گفته او، مادامی‌که ترازن ها می‌بازند و بهترین نیستند، همه چیز روبراه است ولی به محض اینکه آنها شروع به بردن در مسابقات می‌کنند، حرف و حدیث‌هایی مبنی بر اینکه آنها مرد هستند، اوج می‌گیرد.

بطور کلی، این موضوع بسیار حساسی برای همه بوده است. برای تصمیم گیرندگان، حضور افراد تراجنسیتی در میادین ورزشی، مسئله بسیار پیچیده‌ای است. از سویی، سازمان‌های ورزشی می‌خواهند فرصت حضور در رقابت‌ها را به همه بدهند ولی از سوی دیگر، مدارک مستحکم و کافی که نشان‌دهنده عدم برتری ناعادلانه ترازن‌ها نسبت به دیگر ورزشکاران زن باشد، وجود دارد؟