سوکُت، یکی از تعطیلات مذهبی یهودیان است که پرونده بزرگی در اوت‌رمونت در مونترال ایجاد کرد. این تعطیلی مذهبی که مربوط به یهودیان ارتودکس است، با تهیه سوکه (چادر یا خیمه کوچکی که در مدت ده روز برگزاری این مراسم مذهبی باید برقرار باشد)، معروف است. این جشنواره مذهبی از اواخر سپتامبر تا اواسط اکتبر برگزار می‌شود.
این چادر درحقیقت یادآور تجربه یهودیانی است که از سرزمین خود بیرون رانده شده و مجبور شدند مدت چهل سال در بیابان سرگردان شده و در خیمه زندگی کنند. در جامعه کنونی، یهودیان ارتودوکس این چادرها را برای مصرف خوراک در آن، در این مدت برپا می‌کنند و هفت شب و هفت روز، در آن مراسم مذهبی برگزار می‌کنند و حتی گاهی در آن می‌خوابند.
در سال 1997، خانواده آقای آمسِلِن و سه خانواده یهودی ارتودکس دیگر، نامه‌ای از طرف مدیریت مجتمع مسکونی خود دریافت کردند که به آن‌ها اخطار داده شد که اجازه برپایی خیمه در بالکن‌های خود را ندارند. بر اساس مقررات آپارتمان‌ها، ساخت و نصب هرگونه سازه در بالکن‌ها و نورگیرها ممنوع است. این افراد با اینکه مالک آپارتمان‌ها بودند، اما مدیریت مجتمع به درخواست‌های متعدد آن‌ها برای برپایی چادر به منظور برگزاری مراسم مذهبی، پاسخ منفی داد. هیچ یک از آنان، پیش از خرید آپارتمان خود، مقررات مربوط به سکونت در مجتمع و ضوابط مدیریت مجموعه را مطالعه نکرده بودند. با این حال مدیریت مجموعه در نامه‌ای به این افراد پیشنهاد کرد که در صورت درخواست، اجازه برپایی یک چادر یا خیمه جمعی، در محوطه فضای سبز مجتمع به آن‌ها داده خواهد شد. در پاسخ، خانواده آمسِلِن و سایر یهودیان مستقر در آن مجتمع نارضایتی خود را از پیشنهاد ارایه شده به مدیریت منتقل کردند و در نامه خود توضیح دادند که از نظر تاریخی و فرهنگی، هر خانواده باید چادر و خیمه خود را برپا کند و یک خیمه دسته جمعی، با نیازهای مذهبی و فرهنگی آنان مطابقت ندارد. اساساً یک سوکه، سه وجه یا دیواره داشته و سقف آن متحرک است و در ساخت آن براساس آموزه‌های کتاب مقدس، اندازه‌های خاصی برای امکان برگزاری مراسم مذهبی باید رعایت شده باشد. فقط داخل سوکه تزیین می‌شود و در بیرون آن هیچ نشانه تزیینی بکار نمی‌رود.
علیرغم مخالفت مدیریت مجتمع، خانواده‌های معترض، اقدام به برپایی سوکه در بالکن خود نمودند و مدیریت مجموعه نیز دادخواستی برای ممنوعیت آنان از این اقدام و اخذ مجوز برای برچیدن آن ثبت نمود. دادگاه استان با این درخواست در ماه جون 1998 موافقت کرد. دادگاه اعلام کرد که مقررات مربوط به سکونت در مجتمع و ضوابط مدیریت مجموعه، در زمان خرید واحد به امضای کلیه ساکنین رسیده و در آن به صراحت اعلام شده که هرگونه تغییر در نمای بیرونی آپارتمان که با نما و بنای اصلی مجتمع مغایرت داشته باشد ممنوع است. دادگاه اعلام کرد که این محدودیت، مغایرتی با قوانین ندارد. شهودی که به نفع مدیریت مجموعه شهادت دادند نیز اعلام کردند که بر اساس آموزه‌های دین یهود، برپایی خیمه و چادر برای هر خانواده به صورت جداگانه، اجباری نیست. بنابراین استقرار یک خیمه دسته‌جمعی، گزینه جایگزین مناسبی برای برگزاری این مراسم مذهبی است.
دادگاه تجدیدنظر نیز در مقام رسیدگی، اعلام کرد که مقررات مربوط به سکونت در مجتمع، به امضای کلیه مالکین رسیده و بر اساس آن توافق، ساکنین از حق برگزاری آزادانه مراسم مذهبی خود صرفنظر کرده‌اند. دادگاه همچنین نظر داد که این مقررات برای کلیه ساکنین مجتمع لازم‌الاجرا بوده و ممنوعیت برپایی هرگونه سازه در بالکن‌ها، مبنای مذهبی نداشته است. مدیریت مجتمع همچنین مدعی شد که برپایی سوکه در بالکن‌ها، تاثیر منفی بر جذابیت مجتمع داشته و باعث از دست دادن در آمد و مشتری جدید خواهد شد.
این پرونده، نهایتاً به دادگاه عالی کانادا ارسال شد. در بررسی پرونده، پاسخ به دو پرسش مد نظر بود:
اول: آیا تخطی از حق آزادی مذهبی صورت پذیرفته است؟
دوم: آیا شکات، از حق آزادی مذهبی خود، در توافق امضاء شده با مدیریت مجتمع صرفنظر کرده‌اند؟
پاسخ سوال نخست، مثبت است. در این پرونده حق آزادی مذهبی شکات نقض شده است. به استناد اصل 2 منشور حقوق و آزادی‌های کانادا، همه شهروندان کانادا از حق آزادی مذهب، عقیده، ابراز نظر و برپایی تجمع برخوردارند. لزومی ندارد که مراسم مذهبی، جزو مراسم اجباری باشد تا رعایت حقوق شهروندی و حق آزادی مذهب، برای آن جدی گرفته شود، بلکه مهم صداقت باور افراد و پایبندی شخص به اجرای آن مراسم است که ملاک اجرای حق است.
در خصوص پرسش دوم، پاسخ قطعاً خیر است. هیچیک از حقوق بنیادین اشخاص که در منشور به آن اشاره شده، با توافق و امضای قرارداد، قابل چشم‌پوشی نیست. برای خریداران آپارتمان در آن مجتمع، تنها راه برای استقرار، امضای قرارداد با مدیریت مجموعه بوده، بنابراین ادعای اینکه آنان باید به جای دیگر منتقل شوند، قابل قبول نیست.
دادگاه عالی در نهایت، به نفع خانواده‌های یهودیان ارتودکس نظر داد و گفت آزادی ساکنین مجتمع برای برگزاری مراسم مذهبی، بر توافق‌نامه امضاء شده بین طرفین برتری دارد. دادگاه همچنین با این نظر که برپایی مراسم مذهبی به مدت ده روز در سال، تاثیر منفی بر مقبولیت و جذابیت مجتمع خواهد داشت، موافق نبوده و آن را در برابر موضوع با اهمیتی مانند تنوع فرهنگی، ناچیز و کم اهمیت دانست.
dadgar main author
Join the Conversation