چه خوب است با دیدی باز در مورد حقوق و وظایف دانش‌آموزان و مسئولین، این سال جدید تحصیلی را شروع کنیم. به طور کلی، دو نوع حق اساسی برای دانش‌آموزان لحاظ میشود:
حقوق “Substantive”: حقوق واقعی یک دانش آموز و حقوق “Procedural”: روش‌هایی که توسط آن دانش‌آموزان حقوق خود را مطالبه می‌‌کنند.
تساوی حقوق آموزشی
بهره‌مندی از فرصت‌های آموزشی یکسان، به‌خصوص برای اقلیت‌ها، یکی از حقوق “Substantive” دانش‌آموزان محسوب میشود که نشانگر آن است که دولت‌ها برای افراد مختلف با نژادها، مذاهب و جنسیت‌های گوناگون حقوق یکسانی قائل هستند. بخش‌های ۱۵ و ۲۳ از منشور حقوق اساسی کانادا (CANADIAN CHARTER OF RIGHTS AND FREEDOMS) این تساوی حقوقی را ضمانت می‌کند.
اخیرا قوانین جدید، تساوی در زمینه‌های دیگر حقوقی را نیز تضمین کرده است. از جمله آنکه، دانش‌آموزان باردار غیر متأهل، مجبور به ترک اجباری مدرسه نیستند و آنها از آموزش یکسان با دیگر دانش‌آموزان برخوردارند. اما از طرف دیگر، اگر حضور آنها برای دیگر دانش‌آموزان، یک تهدید پزشکی محسوب شود، برای این دانش‌آموزان، سیستم آموزشی جایگزینی در نظر گرفته میشود. همچنین، با توجه به لحاظ تساوی حقوقی، دانش‌آموزان با اعتقادات متفاوت میتوانند از نمادهای مذهبی خود در پوششان استفاده کنند، البته تا آن حد که به بروز خشونت در مدرسه منجر نشود.
از طرف دیگر، قانون گذاران، هیأت‌مدیره مدارس را موظف کرده‌اند تا برنامه‌های آموزشی خاصی را برای دانش آموزانی با ناتوانی‌های خاص و یا مشکلات یادگیری در نظر گیرند. به طور کلی، این دانش آموزان نیز باید از این حق بهره‌مند باشند که توانایی‌هایشان را از طریق آموزش عمومی آزاد پرورش دهند. از سویی دیگر داشتن رفتاری نامناسب، بی توجهی کردن و یا کلیشه سازی (استریوتایپ) برخی از افراد با ناتوانی‌هایی خاص میتواند به اعتماد به نفس و درک یک شخص از جایگاه خود در یک محیط آموزشی صدمه بسیاری وارد سازد. از این رو یکی از قوانین مرتبط با حقوق آموزشی، حذف چنین دیدگاه‌ها و فرض‌هایی در ارتباط با این افراد است.
همچنین، والدین و مدافعان حقوق کودکان، سعی می‌‌کنند تا از این موضوع اطمینان حاصل کنند که حقوق دانش‌آموزان با ناتوانی‌های خاص از طریق تشخیص نادرست، معالجه غلط و یا گماشتن ناصحیح دانش آموزدرگروه‌های درمانی پایمال نشود. چرا که هر گونه تخطی از تساوی حقوق آموزشی این دانش‌آموزان، از قبیل روش‌های تدریس مجزا و یا پائین‌تر از استاندارد، بر طبق منشور حقوق اساسی کانادا میتواند تحت پیگرد قانونی در دادگاه‌ها قرار گیرد.
خشونت در مدرسه
مجریان مدرسه، از این حق قانونی بهره‌مندند که دانش‌آموزان را جهت ایجاد هر گونه آشوب و خشونت در مدرسه، تنبیه کنند. این قانون شکنی دانش‌آموزان، شامل موارد گوناگونی است از جمله مخالفت دائم با مسئولین مدارس “Authority”، تاخیر و یا انجام ندادن تکالیف و وظایف، استفاده از کلام نامناسب یا توهین‌آمیز و یا پایمال کردن اصول اخلاقی. در پاسخ به این رفتارهای خشونت آمیز و بدرفتاری‌های دانش‌آموزان، مدیر مدرسه میتواند دانش‌آموز را تعلیق و یا اخراج کند. البته دانش‌آموز اخراج شده از این حق برخوردار است که در کلاس‌هایی خارج از کلاس‌های درس معمول در مکان‌های دیگری تحصیل کند. چنین تنبیه‌هایی نقش مهم و قابل توجهی در جلوگیری از بروز خشونت در مدرسه دارد. اما قابل ذکر است که اعضای کمیته مدرسه و قربانی‌های خشونت میتوانند از این فرصت برخوردار باشند تا از طریق آموزش حل مشاجره، به راه حلی دست یابند.
تعدادی از مدارس و موسسات آموزش عالی این حق را برای دانش آموزان قائل شده‌اند که مسئولین اجرایی مدرسه بایستی به طور دقیق و با جزئیات دلایل اخراج و یا تعلیق دانش آموز را بیان کنند. در طول این مدت، دانش‌آموز و والدینش میتوانند از دادگاه‌ها و مقامات بی‌طرف درخواست رسیدگی کنند. در موسسات آموزش عالی، دانش آموزان میتوانند به مسئولین سرویس‌های دانش آموزی و یا مشاورین مدرسه مراجعه کنند تا به حل مشکلات آنها از جمله آزار جنسی بپردازند. همچنین این دانش آموزان از این حق برخوردارند که رکوردهای پزشکی، آکادمیک و مشاوره‌ای آنها محرمانه باقی بماند.
تعلیق و اخراج
برخی ازعملکردهایی که به تعلیق (در آنتاریو تا ۲۰ روز) و حتی در مواردی به اخراج دانش آموز در مدرسه منجر می‌شوند، عبارتند از: در اختیار داشتن اسلحه، مواد مخدر و یا مشروبات الکلی؛ ارتکاب حمله بدنی و یا حتی تهدید به انجام آن که باعث صدمه جدی بدنی شود؛ ارتکاب حمله جنسی؛ ارتکاب سرقت؛ اهانت به معلم و یا فرد صلاحیت‌دار دیگر؛ زورگویی حتی در خارج از محوطه مدرسه و یا در اینترنت و همچنین صدمه فراوان به دارایی و ملک واقع در مدرسه.
شایان ذکراست که اخراج یک دانش آموز قطعاً بهترین راه حل نیست. چرا که ممکن است دانش‌آموز خطا کار در یک مدرسه دیگر تحت حوزه قضایی مختلفی که اطلاعی از سابقه بد‌رفتاری او ندارند، ثبت‌نام کند.
در آخر می‌توان به این مطلب اشاره کرد که ارتقای فرهنگ آموزشی والدین و دانش آموزان با برگزاری کلاس‌های مختلف و تبلیغات فراوان در رسانه‌ها یکی از بهترین راه‌ها برای پیشگیری از هر گونه تخلف و خشونت در مدرسه می‌‌باشد. چرا که بهره‌مند نبودن از آموزش کافی و متعاقباً نداشتن حرفه‌ای مناسب در آینده خود دلیلی برای ارتکاب دوباره جرم است.
