روز بین المللی زبان مادری International Mother Language Day از جمله رویدادهای ثبت شده در تقویم مناسبت‌های جهانی است که در 21 فوریه هر سال به منظور ترویج و حمایت از تنوع فرهنگی و زبانی و تقویت روح همبستگی و اتحاد میان مردم جهان بر اساس تفاهم، مدارا و گفتگو، مورد توجه قرار می‌‌‌گیرد. اختصاص یک روز تحت این عنوان، نخستین بار در 17 نوامبر 1999 در کنفرانس عمومی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد UNESCO مطرح و مورد تصویب قرار گرفت. این ابتکار سپس با تصویب قطعنامه ای در 16 می 2007 توسط مجمع عمومی سازمان ملل و نامگذاری سال 2008 به عنوان سال بین المللی زبان‌ها International Year of Languages به رسمیت شناخته شد.
انتخاب روز 21 فوریه که از سال 2000 به این سو گرامی داشته می‌شود، جنبه سمبولیک دارد و یادآور واقعه‌ای است در سال 1952 در داکا Dhaka پایتخت فعلی بنگلادش (که در آن زمان جزئی از پاکستان محسوب می‌شد) که طی آن تظاهرات، دانش آموزان و دانشجویانی که خواستار به رسمیت شناخته شدن زبان بنگلا Bangla بودند، به خاک و خون کشیده شد و عده‌ای به ضرب گلوله پلیس پاکستان جان باختند.
در روند جهانی سازی و تحول در دنیایی متنوع به لحاظ فرهنگی، زبان از اهمیت بسیاری برخوردار است. زبان عامل پیوستگی جوامع بشری، استمرار حیات فرهنگی و توسعه اقتصادی و اجتماعی آنها است.
زبان همچنین عامل مهمی در امر شناخت و یادگیری افراد محسوب می‌شود.
تاکید یونسکو بر آموزش زبان مادری در سال‌های کودکی و در محیط‌های دو زبانه یا چند زبانه از آن روست که این زبان، پایه و اساس بسیار محکم و موثری را برای یادگیری افراد در سنین کودکی و توسعه آن در مراحل بعدی شکل می‌دهد. زبان مادری موجب می‌شود که کودکان به راحتی با زبان مادری خود باسواد شوند و زبان دوم یا زبان ملی را نیز در محیط مدرسه فرا بگیرند. از نظر یونسکو، آموزش دو زبانه Bilingual یا چند زبانه Multilingual به مفهوم بکارگیری دو یا چند زبان به عنوان وسیله‌ای جهت آموزش است. اصطلاح “چند زبانه” که در متون و اسناد یونسکو در سال 1999 بکار رفته است، به استفاده از حداقل 3 زبان در امر آموزش اشاره دارد: زبان مادری، زبان محلی یا ملی، و یک زبان بین المللی.
تاکید بر آموزش چند زبانه، در واقع بخشی از تلاش‌های سازمان یونسکو برای ترویج و گسترش آموزش شهروندی جهانی Global Citizenship Education به شمار می‌آید. هدف آموزش برای شهروندی جهانی، آن است تا افراد را برای ایفای نقشی فعال در هر دو سطح ملی و جهانی آماده نماید تا بتوانند با چالش‌های جهانی مقابله نموده و در نهایت به طور فعالانه ای در ایجاد دنیایی هر چه منصفانه‌تر، فراگیرتر، پایدارتر و امن‌تر همراه با صلح، تحمل و مدارا سهیم شوند.
dadgar main author
